نقش زمان و مکان در تربیت دینی

آیا استفاده از زمان و مکان خاص در تقویت روحیه‏ی دینی کودکان نقش دارد؟

 توجه به موقعیت زمانی و مکانی خاص در تقویت روحیه‏ی دینی و برای آموزش ارزش‏ها بسیارمهم است. توصیه می‏کنم برای القای آموزه‏های دینی، از بهترین زمان و مناسب‏ترین مکان‏ها استفاده کنید. بهترین زمان، زمان شادابی کودک است.هنگام خستگی،خواب‏آلودگی،و اضطراب کودک، ارزش‏های دینی را به او القا نکنید. القای ارزش‏ها در این موقعیت‏ها، نه تنها تثبیت نمی‏شود، بلکه ممکن است مقاومت روانی کودک را نیز در پی داشته باشد.

نشانه‏ های عدم آمادگی کودک را از آثار چهره، رفتار و بهانه‏گیری‏هایش می‏توان فهمید. باید از زمانی استفاده کرد که دل او آمادگی داشته باشد. ا

امام علی علیه‏السلام می‏فرماید:

ان للقلوب شهوة و اقبالا و ادبارا فأتوها من قبل شهوتها و اقبالها.... " 1 ".

بدانید که دل‏ها، میل و روی کردن، و پشت کردنی دارند. آن‏ها را هنگام میل و روی کردنشان به کار گیرید.

زمان شادابی کودک، وقتی است که به او هدیه‏ای می‏دهید؛ به مسافرت، پارک، دریا، جنگل، کوه، سینما، و برای صرف غذا به رستوران می‏روید یا منزل، منزل جدید، خودرو و وسایل مورد علاقه‏ی او را می‏خرید. در این موقعیت‏ها کودک بسیار خوشحال است.

آموزش ارزش‏ها باید با موقعیت‏های گوناگون تناسب داشته باشد؛ برای مثال، زمان هدیه دادن، خرید خودرو یا منزل، حضور در رستوران و...، با آموزش شکر خداوند تناسب دارد. زمان حضور در کوه و جنگل و دریا، هنگام آموزش قدرت و عظمت خداوند است. زمان مسافرت، موقعیت خوبی برای دیدار از مکان‏های مقدس، زیارتگاه‏ها، مقبره‏ی بزرگان دینی و علمی، شاعران و اندیشه‏وران وارسته است که والدین می‏توانند با ذکر جمله‏هایی کوتاه، ارزش‏ها را به کودکان خود القا کنند.

دلیل استفاده از موقعیت‏های زمانی و مکانی خوب، این است که کودک بهترین و شیرین‏ترین لحظات زندگی خود را می‏گذراند و اگر در آن هنگام، یکی از ارزش‏های دینی را به اختصار به او القا کنیم، بدون کمترین مقاومت روانی خواهد پذیرفت.

مثال: فرزند شما در درس‏هایش موفق بوده است و اکنون که کارنامه‏ی قبولی خود را آورده، او را با جایزه‏ای مناسب تشویق می‏کنید. لحظه‏ای که هدیه را به او می‏دهید، بهترین لحظات خود را می‏گذراند و آمادگی دارد که ارزش احترام به پدر و مادر را به او گوشزد کنید.

1- نهج ‏البلاغه، کلمات قصار،١٩٣